IV.
ANADOLU'DA YASAYAN ÇÖMLEKÇİLİGE GENEL BAKIŞ

[geri] [içindekiler] [ileri]

2. PİŞİRİM TÜRLERİ

 

 Anadolu'da yaşayan çömlekçiliği pişirim açısından dört ayrı türde izleyebiliriz:
 
pişirim türü 1

1.

Bu türde pişirim, işler açıkta, üst üste ya da yanyana dizilerek çalı çırpı, odun ve tezekle rüzgârlı bir havada genellikle bir saat süreyle ateş yakılarak yapılır.

Uygulandığı yerler:
Burgudere köyü (Elazığ, Palu ilçesi); Demiryurt köyü (Sivas, Zara ilçesi); Günkırı köyü (Bitlis, Çukur bucağı); Gökeyüp köyü (Manisa, Salihli ilçesi, Karataş bucağı); Gökçeayva ve Sorkun köyleri (Eskişehir, Mihalıççık ilçesi); Kavakbaşı köyü (Bitlis, Mutki ilçesi); Küçüksu köyü (Kastamonu, merkez); Sırın köyü (Urfa, merkez); Zıramba köyü (Gaziantep, Oğuzeli ilçesi).
 

pişirim türü 2

2.

Bu türde pişirim, içinde tezek yakılan tandırda* oluşan közlerin üzerine, yapılmış alan kapkacağın istif edilerek iki-üç saat süreyle öylece bırakılmasıyla gerçekleştirilir.

Kullanıldığı yerler:
Aliköse köyü (Kars, Tuzluca ilçesi); Dölek köyü (Gümüşhane, Kale bucağı); Hıdırdudu köyü (Ağrı, merkez); Koşapınar köyü (Erzurum, Aşkale ilçesi); Yiğitbaşı köyü (Erzurum, İspir ilçesi).
 

pişirim türü 3

3.

Bu tür pişirim, kemersiz, yapılmış, her tarafı bütünüyle kapalı fırınımsı bir yerde, önce yakacağın, sonra işlerin üst üste dizilmesiyle ateş yakıldıktan sonra son deliğin de kapanmasıyla yapılır.

Kullanıldığı yerler:
Çağış köyü (Bolu, Gerede ilçesi); Alişar köyü (Ordu, Mesudiye ilçesi)
 

pişirim türü 4

4.

Bu tür pişirim, kemerlerin üstüne oturtulmuş, üstü açık ya da bacalı, alttan ateşlenen bir fırında işlerin üst üste yağılmasıyla yapılır.

Kullanıldığı yerler:
Milli ve yataklı çarkın girmiş olduğu tüm kent, kasaba ve köylerde bu tip fırın bulunmaktadır.
(*) Tandır: İçinde tezekten ateş yakılmak üzere et kalınlığı 5-6 cm. kilden yapılmış, yukarıya doğru hafifçe konikleşen, silindir biçiminde, toprağa gömülü bir tür ocaktır. Daha çok doğu Anadolu yörelerinde görülür.

[geri] [içindekiler] [ileri]

Not:
Bu araştırma Güngör Güner tarafindan 1972-77 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. O nedenle sayısal ve diğer veriler, o günün koşullarını yansıtmaktadır.